Eeuwenlang heerste in de gangbare moraal de opvatting dat vrije seks een bron is van rivaliteit en geweld. Rond 1850 legden mensen als Herbert Spencer en Charles Darwin echter de basis voor een radicaal andere opvatting. Het was de tijd van de ontdekking van de wet van behoud van energie (1842) en de bouw van de eerste stoomlocomotieven (1830-1850). Zowel in de kranten als in de meer wetenschappelijke bladen werd enorm veel geschreven over het toen nog erg geheimzinnige begrip energie en ongemerkt drong dit begrip vanuit de wereld van de techniek en de fysica door in de wereld van de fysiologie en de psychologie. Men ging over de menselijke motivatie spreken alsof dat een vorm van fysische energie is en alsof de motivatie op dezelfde manier gereguleerd wordt als bij een fysisch deblokkeringsmechanisme. Het is aannemelijk dat het populair worden van dit denkmodel sterk werd bevorderd door het aanschouwen van het spectaculaire vertrek van de stoomtreinen van de perrons, hierbij haalt de machinist de stoomhandle over (zonder dat daarvoor energie nodig is) en daarna zet de energie (stoom) van de stoomketel de trein in beweging.

Degene die dit denkmodel het uitvoerigst heeft uitgewerkt is Sigmund Freud. Deze publiceerde in 1923 zijn boek “Das Ich und das Es”, waarin hij binnen de psyche van de mens onderscheid maakte tussen twee afzonderlijke instanties: het “Es” (de verzameling van driften die de energie leveren) en het “ik” (dat die energie reguleert en kanaliseert). Essentieel is dat hij ervan uitging dat er in de psyche maar één energiebron is en dat deze de bron is van zowel de menselijke agressie als van de seksuele drift. Vanuit dit model gezien kan de energie die wordt besteed aan seksuele activiteit niet worden besteed aan agressieve activiteit (en omgekeerd). Men moet dit niet verwarren met de oude militaire wijsheid dat soldaten niet meer willen vechten als ze “decadent” worden en zich overgeven aan seksueel vermaak. Het ging bij Freud om een mechanisme op een veel dieper niveau, waarbij “psychische energie” zich zou gedragen als een vloeistof in communicerende vaten.

Deze theorie van Freud werd overgenomen door de Frankfurter Schule, die in de jaren zestig en zeventig het psychologisch denken beheerste, grotendeel als reactie op het fascisme. In deze tijd (1960/64) kwam ook de anticonceptiepil op de markt, hetgeen vrije seks heel gemakkelijk maakte. Voor een groot deel van de jeugd werd de theorie dat vrije seks opgevat kon worden als protest tegen autoritaire opvattingen en als protest tegen de oorlog in Vietnam wel erg aantrekkelijk: “Make love, not war”.

Degenen die van mening waren dat de relatie tussen liefde en seks heel wat gecompliceerder en subtieler ligt dan dit mechanistische model suggereert kregen in deze tijd vrijwel geen voet aan de grond. Zij kregen ook geen steun van de kerken, die bepaald niet uitblonken in denkkracht en zich vooral progressief wilden opstellen. Ze waren op dit punt hun eigen leer, zoals die onder andere is verwoord door de apostel Paulus, kennelijk vergeten.